Brandwondenlittekens en rehablitatie in de nazorg van de brandwondenpatiënt E. Van den Kerckhove (responsible); S. Verhaege; M. Casaer; C. Remy
Littekens van ernstige brandwonden zijn heel specifiek. Dit type litteken blijft evolueren nadat
de wonden geheeld zijn; het uitzicht ervan verandert gemiddeld tot 2 jaar na het ongeval.
Daarom behandelen we enerzijds de moeilijkheden m.b.t. de evolutie van de littekens, waarmee
patiënten met brandwonden na hun ziekenhuisopname te maken kunnen hebben. Anderzijds
bespreken we het hervatten van de dagelijkse activiteiten van de verbrande patiënt. Het
verschijnen van blaren, jeuk, de verkleuring van de littekens en een droge huid zijn de kleinere
moeilijkheden, van voorbijgaande aard, waarmee de patiënten te maken krijgen. De nieuwe
huid die men na de littekenvorming bekomt, is erg dun en fragiel. De wrijving van kledij, een te
intense druk van spalken, een plooi in de drukkledij kunnen aanleiding geven tot blaarvorming.
De blaar wordt behandeld in functie van de omvang ervan: een klein blaartje wordt doorprikt en
uitgedroogd met eosine of betadine, voor een grotere blaar zal een verband nodig zijn (vb.
Jeuk (of pruritus) komt vaak voor maar is niet te voorspellen. Het komt ook bij de patiënt met
beperkte brandwonden voor. Deze jeuk is erg hinderlijk voor de patiënt, maar verscheidene
middeltjes kunnen dit ondervangen, waaronder de hydratatie van het litteken. De arts kan een
antihistaminicum voorschrijven, zoals Zyrtec of Polaramine, waarvan de posologie nauwlettend
moet worden nageleefd. Ook het dragen van drukkledij kan deze jeuk aanzienlijk verminderen.
Er kunnen ook andere alternatieve therapieën worden voorgesteld maar de doeltreffendheid
daarvan werd niet aangetoond. Deze pruritus moet worden opgevolgd. Een andere hinder
waarvan de patiënten melding maken, is het verkleuren van de littekens. Deze verkleuring
evolueert in de loop van de tijd en gaat van roze over felrood naar dieppaars. Deze
file:///C|/Users/karen.OFFICE/Documents/brandwond.eken-rehabilitatie-verhaeghe-vandenkerckhove.html (1 of 3) [30/05/2008 11:35:23]
kleurveranderingen doen zich voor bij veranderingen van temperatuur, houding of bij
inspanningen. Dit fenomeen is volkomen normaal en onschadelijk en zal in de loop van de
Om droogte van de geheelde huid te vermijden, is hydratatie aanbevolen. Door tenminste vier
keer per dag Nivea aan te brengen, kan men een optimale hydratatie van de huid behouden.
Indien deze behandeling niet volstaat en huid nog steeds erg droog blijft kunnen ook andere
hydraterende cosmetische producten worden aangewend. Samentrekken van de helende huid,
hypertrofie van de huid en keloïd zijn zware complicaties waarvoor men beducht moet zijn bij de
evolutie van het litteken. Hoe dieper de huid werd geraakt, hoe langer de vorming van littekens
zal duren en hoe groter het risico voor de patiënt op dergelijke complicaties, die zowel
functionele als esthetische problemen teweegbrengen. Samentrekking van de huid is een
fenomeen waarbij de huidvezels korter worden. Het fenomeen doet zich vooral voor in de
functionele zones (nek, schouder, hand, …), wat repercussies zal hebben op de mobiliteit van de
zone in kwestie. Het kan zelfs leiden tot een volledig onbeweeglijk gewricht. Deze
samentrekking kan klinisch heel variabel tot uiting komen, gaande van een fijne strook tot een
De behandeling van samentrekking vereist intensieve kinesitherapie waaronder de patiënt
opnieuw aanleren om een bepaalde houding aan te nemen, het dragen van een spalk,
behandeling met LPG, thermale zorgen en in laatste instantie ook reconstructieve chirurgie.
Hypertrofie betekent dat het litteken dikker wordt ingevolge zijn inflammatoire aard. Het litteken
wordt dan roder, voelt warmer aan, is pijnlijk en jeukend. Hypertrofie wordt behandeld met
druk. Voor deze druk kan op diverse manieren worden gezorgd: elastische verbanden (tubigrip)
in afwachting dat de wonden dichtgaan en vervolgens het dragen van drukkledij. Deze
drukkledij moet op maat worden gemaakt opdat de druk optimaal en gelijkmatig zou zijn op alle
littekens. Die drukkledij moet 23u/24 worden gedragen van zodra de wonden geheeld zijn totdat
de littekens volledig uitgerijpt zijn, wat meestal 15 à 18 maanden duurt. Deze druk kan ook
worden geoptimaliseerd door een siliconenfolie of orthese toe te voegen. Dit materiaal gaat een
microklimaat creëren dat een goede hydratatie bevordert.
Het keloïde litteken blijft zich, anders dan het hypertrofische litteken, uitbreiden tot voorbij de
file:///C|/Users/karen.OFFICE/Documents/brandwond.eken-rehabilitatie-verhaeghe-vandenkerckhove.html (2 of 3) [30/05/2008 11:35:23]
oorspronklijke grenzen van het litteken. Bepaalde factoren bevorderen het optreden van
keloïdvorming, zoals de jonge leeftijd en donkere huidspigmentatie. Keloïd komt meestal voor
op de oorlel, in de hals, aan het sternum en op de rugzijde van de hand. Dit wordt afhankelijk
van de ernst en het stadium behandeld met chirurgie en/of het dragen van drukkledij en
Zodra de verbrande patiënt weer thuis is, wordt hij geconfronteerd met het hervatten van zijn
dagelijkse activiteiten, wat niet zonder moeilijkheden verloopt en mogelijks enkele
Zo moet de patiënt erop letten, wanneer hij zijn toilet maakt, dat hij proper water en neutrale
zeep gebruikt en zich heel voorzichtig afdroogt zonder te wrijven.
Snel herbeginnen met huishoudelijke activiteiten, klussen, in de tuin werken, … is van
primordiaal belang en draagt bij tot zijn fysiek en mentaal herstel. Ook rustigaan sporten,
draagt daartoe bij. Het werk hervatten of teruggaan naar school, gebeurt met het akkoord van
file:///C|/Users/karen.OFFICE/Documents/brandwond.eken-rehabilitatie-verhaeghe-vandenkerckhove.html (3 of 3) [30/05/2008 11:35:23]
12-Nov-2010I am currently undergoing a six course treatment of FEC to ensure clearance of breastcancer. What I find worrying is that I am getting a side effect that does not seem to havebeen experienced by any of the people undergoing the same course. Whilst I appreciatethat I have not waded through every last bit of data on this subject, the attitude of the doctorswhen I mention this side effect
ete LI dener Mapecr Mapecrete LI Har Hardener Mapecr Har Surface treatment in liquid form with a consolidating effect for new or old concrete floors and concrete surfaces with a dry-shake hardener finishingcraft workshops, etc.) made from concrete and Mapecrete LI Hardener is a watery solution of modified flooring with cementitous dry-shake. lithi