Beter effect antidepressiva — pw | pharmaceutisch weekblad

Beter effect antidepressiva
Suppletie foliumzuur bij gebruik fluoxetine
door Ary van der Kuy, Lan Kiauw de Munck-Khoe - 05-10-2012 Foliumzuur verbetert vaak de respons op fluoxetine en andere
antidepressiva bij therapieresistente patiënten. Foliumzuur is nodig
voor de synthese van monoamine-neurotransmitters.
• Casus
Een 54-jarige man met de diagnose ernstige depressie, zonder psychose, metklachten van vermoeidheid, slapeloosheid, excessieve angst en suïcidaleneigingen werd behandeld met 10 mg escitalopram per dag zonder enigeffect. Na vijf weken werd de dosis verdubbeld en werd clonazepamtoegevoegd (3 dd 1 mg). Na drie weken bleek slechts een geringe verbeteringte zijn opgetreden. Wel klaagde hij over sedatie. De dosis clonazepam werdgehalveerd en 7,5 mg L-methylfolaat werd toegevoegd aan de therapie. Natien dagen meldde hij een aanzienlijke verbetering en na veertien dagen was hijklachtenvrij. Na tien weken therapie was de patiënt nog steeds klachtenvrij [1].
• Interactie
Aangetoond is dat depressieve patiënten met eenlage foliumzuurspiegel niet of slechter reageren optherapie met fluoxetine of andere (S)SRI’s [1-4].
Ook blijkt dat patiënten met lagefoliumzuurspiegels, ondanks continue therapiemet fluoxetine, vaker een relaps krijgen van hundepressie dan de controles (42,9 % versus 3,2 %)[5].
De toevoeging van folinezuur of L-methylfolaat aan de therapie met (S)SRI’skan de respons op de therapie verbeteren bij patiënten met een lagefoliumzuurspiegel. Ook het effect van TCA’s en MOAI’s kan verbeteren [6].
Hetzelfde geldt voor S-adenosylmethionine (SAMe) [7].
• Mechanisme
Uitkomsten van een meta-analyse bevestigen dat men bij depressievepatiënten alert moet zijn op lage spiegels van foliumzuur (en van vitamineB12). Deze meta-analyse met in totaal 1769 depressieve patiënten en 13.546controles, toonde een significante relatie tussen een lage serum-folaatspiegelen depressie (OR=1,55) [8].
Bij depressie speelt een tekort aan serotonine in combinatie met anderecatecholamines een grote rol. L-methylfolaat, een actieve vorm vanfoliumzuur, is in de hersenen nodig voor de synthese van tetrahydrobiopterin,een cofactor bij de hydroxylering van tryptofaan en tyrosine, desnelheidsbeperkende stap in de synthese van serotonine respectievelijkdopamine en (nor)adrenaline. Verder is foliumzuur nodig voor de synthesevan SAMe, dat op zijn beurt nodig is als methyldonor bij de synthese vanmonoamine-neurotransmitters [7]. Voldoende serotonine is een voorwaardevoor de werking van de serotoninereuptakeremmers.
• Verschijnselen
Suboptimale spiegels van foliumzuur zijn geassocieerd met een meer ernstigedepressie, slechtere en later intredende respons op antidepressiva, groterekans op therapieresistentie en een langere ziekteduur [6]. Bovendien kan bijeen lage foliumzuurspiegel de homocysteïneconcentratie in de hersenentoenemen en mede aanleiding geven tot neuropsychiatrische klachten.
• Risicogroepen
- Patiënten met gastro-intestinale aandoeningen - Patiënten met MTHFRC677T polymorfisme [2,6,8] - Chronische gebruikers van geneesmiddelen die de foliumzuurspiegelverlagen, onder meer antiepileptica (eerste generatie, lamotrigine),metformine, methotrexaat, fenofibraat, triamtereen, sulfasalazine, oralecontraceptiva [1,6] • Maatregelen
- Bepalen van de foliumzuurstatus (inclusief homocysteïnespiegel) - Suppletie met foliumzuur of L-methylfolaat, eventueel met SAMe [1,7] - Zo nodig ook suppleren met vitamine B12 [2] Lan Kiauw de Munck-Khoe is werkzaam bij Springfield Nutraceuticals. Met dank aan deadviescommissie voor deze rubriek: dr. A. van der Kuy, klinisch farmacoloog, en prof. dr.
R.F. Witkamp, hoogleraar voeding en farmacologie, Wageningen Universiteit.
1. Farah A. The role of L-methylfolate in depressive disorders. CNS Spectrums2009;14:1 (suppl 2) 2-7.
2. Coppen A, Bailey J. Enhancement of the antidepressant action of fluoxetine by folicacid: a randomised, placebo control ed trial. Journal of Affective Disorders 2000,60(2):121-30.
3. Fava M, Borus JS, Albert JE et al. Folate, vitamin B12, and homocysteine in majordepressive disorder. The American Journal of Psychiatry 1997;154 (3):426-8.
4. Papakostas GI, Petersen T, Lebowitz BD et al. The relationship between serumfolate, vitamin B12, and homocysteine levels in major depressive disorders and thetiming of improvement with fluoxetine. Int J Neuropsychopharmacol 2005 Dec;8(4):523-8. Epub 2005 May 9.
5. Papakostas GI, Peresen T, Mischoulon D et al. Serum folate, vitamin B12, andhomocysteine in major depression, Part 2: predictors of relapse during the continuationphase of pharmacotherapy. The Journal of Clinical Psychiatry 2004;65 (8):1096-8.
6. Ginsberg LD, Oubre AY, Daoud YA. L-methylfolate plus SSRI or SNRI from treatmentinitiation compared to SSRI or SNRI monotherapy in a major depressive disorder. InnovClin Neurosci 2011;8(1):19-28.
7. Papakostas GI, Mischoulon D, Shyu I, et al. S-adenosyl methionine (SAMe)augmentation of serotonin reuptake inhibitors for antidepressant nonresponders withmajor depressive disorder: a double-blind, randomized clinical trial. Am J Psychiatry 2010Aug;167(8):942-8. Epub 2010 Jul 1.
8. Gilbody L, Lightfoot T ,Sheldon T et al. Is low folate a risk factor for depression? Ameta-analysis and exploration of heterogeneity. J.Epidemiol Community Health.
2007;61:631-7.
9. Tolmunen T, Hintikka J, Voutilainen S et al. Association between depressivesymptoms and serum concentrations of homocysteine in men: a population study.Am JClin Nutrition 2004;80 (6 ):1574-78.
10. Stahl SM. Enhancing outcomes from major depression: using antidepressantcombination therapies with multifunctional pharmacologic mechanisms from the initiationof treatment. CNS Spectr 2010 Feb;15(2):79-94.
U kunt hieronder een reactie plaatsen van maximaal 300 woorden. Deze moetvoldoen aan de richtlijnen, zie disclaimer. Indien u bent ingelogd metgast@pw.nl dan graag uw naam onderaan uw reacties vermelden. Wijplaatsen geen anonieme reacties. De redactie modereert uw reactie.

Source: http://www.paofarmacie.nl/uploads/files/pw_suppletie%20foliumzuur.pdf