„Allegra rumantsch - Eine Begegnung mit der rätoromanischen Schweiz
Quant bleras Svizras e Svizzers san tge che rumantsch è exact, nua chi vegn discurrì
rumantsch e co questa lingua tuna? - La Svizra è bain cunscienta da sia quadrilinguitad e raquinta er plain luschezia da quel a. Il contact cun tschelas regiuns linguisticas e las conuschientschas sur da quel as èn dentant per ordinari pintgas. Il rumantsch sco lingua
minoritara ha spezialmain grev da sa far valair encunter ses fragliuns linguistics pli gronds.
El vegn savens stuschà vi e nà, laschà dal maun e mintgatant simplamain emblidà.
Il med d’instrucziun „Al egra rumantsch - eine Begegnung mit der rätoromanischen
Schweiz“ envida ad emprender a conuscher ils Rumantschs, lur vita, surtut dentant lur
lingua e cultura. In med d’instrucziun specific sur dal rumantsch na devi betg fin oz. Quai
era davairas ina gronda mancanza. Ina minoritad viva mo lura bain, sche el a è preschenta
en la publicitad e chapescha da sensibilisar per lur basegns e giavischs. Tgè fiss in meglier
Cun il med d’instrucziun „Al egra rumantsch - eine Begegnung mit der rätoromanischen
Schweiz“ vul la Pro Svizra Rumantscha far gust a magistras e magisters da tractar il tema
“rumantsch” en scola. Il med d’instrucziun facilitescha ad els da s’avischinar a quest tema
e da far surlonder senza gronda fadia ina instrucziun bain chapaivla ed attractiva. Las
scolaras ed ils scolars acquistan quatras interessantas invistas en il mund rumantsch e
vegnan sensibilisads per la situaziun specifica d’ina minoritad linguistica. Tut confurm a
l’artitgel da linguas (Art. 70 CF) contribuescha il med d’instrucziun a promover la
chapientscha tranter las communitads linguisticas e quatras betg il pli davos er a
mantegnair la Svizra quadrilingua. Il med d’instrucziun vul dentant er gidar a curreger
pregiudizis e clischés. Rumantsch è dapli ch’ina lingua moribunda! Il rumantsch viva, e vegn
vivì, el è sa svilupà, sa transformà, ha fatg tras svilups moderns ed è en bleras parts dal
Grischun ina realitad. Ir suenter als fastizs da la pli pintga da las quatter linguas naziunalas
„Al egra rumantsch - eine Begegnung mit der rätoromanischen Schweiz“ è in med
d’instrucziun per il stgalim aut. Sumegliant ad ina carta da menu po la persuna
d’instrucziun metter ensemen or da quel ina retscha da lecziuns individuala che
correspunda als interess e basegns da sia classa. En ina versiun minimala po il tema vegnir tractà en 12 lecziuns (modul da basa e modul da finiziun). La savida po vegnir
schlargiada cun tractar ulteriurs moduls a schelta libra. Perquai stattan a disposiziun 15
posts da lavuratori davart las tematicas “Minoritad e maioritad”, “Ils Rumantschs e lur
bilinguitad”, “Migraziun”, “Unitad e diversitad” sco er “Tradiziun e moderna”. Ultra da quai
cuntegn il med d’instrucziun in pign curs da lingua sco er in modul davart la cuschina rumantscha.
Per satisfar als basegns d’ina instrucziun moderna cumpara il med en furma da DC. Ultra
da tut las autras materialias d’instrucziun cuntegn il med differents texts auditivs,
chanzuns sco er in curs da lingua auditiv. „Al egra rumantsch – Eine Begegnung mit der
rätoromanischen Schweiz“ vegn edì en col avuraziun cun la chasa editura Klett e Balmer
SA. El po vegnir empustà tar quel a ubain directamain tar la Pro Svizra Rumantscha.
Cifras e fatgs davart il med d’instrucziun
• titel: „Al egra rumantsch - eine Begegnung mit der rätoromanischen Schweiz“
• destinataris: classas dal stgalim aut en Svizra tudestga
• cuntegn: 37 lecziuns preparadas cun tut las materialias d’instrucziun
• structura: - modul da basa (infurmaziuns fundamentalas, 9 lecziuns, 1 excurs)
- posts da lavuratori (divers temas per s’approfundar, 15 lecziuns) - curs da lingua (5 lecziuns) - cuschina rumantscha (4 lecziuns) - modul da finiziun (resumaziun e vista el futur, 3 lecziuns)
• volumen: 165 paginas cun divers texts auditivs, chanzuns sco er in curs da lingua auditiv
• chasa editura: Klett e Balmer SA, Zug
• custs da producziun: radund fr. 130'000.--
• pretsch da vendita: fr. 29.-- per toc
• adressa d’empustaziun: - Pro Svizra Rumantscha, 7188 Sedrun /www.rumantsch.ch
- Balmer Bücherdienst AG, Bösch 41, 6331 Hünenberg ZG
La Pro Svizra Rumantscha
La Pro Svizra Rumantscha è ina uniun cun bunamain quattertschient commembras e
commembers ord tuttas parts da la Svizra. Intent principal da l’uniun è da promover e
mantegnair la lingua e cultura rumantscha. L’onn 1992 cura che la Pro Svizra
Rumantscha è vegnida fundada steva la realisaziun d’ina gasetta dal di rumantscha en il
center. La Pro Svizra Rumantscha ha contribuì decisivamain a stgaffir l’Agentura da
Novitads Rumantscha (ANR). Quel a è in motiv, daco la gasetta dal di “La Quotidiana“ cumpara dapi l’entschatta 1997. Ils davos onns ha la Pro Svizra Rumantscha schlargià
ses champ d’activitad e producì tranter auter il med d’instrucziun „Allegra rumantsch -
eine Begegnung mit der rätoromanischen Schweiz“.
HSC Alt St. Johann Hofwis, 19. Februar 2011 Offizielle R a n g l i s t e 23. Hornschlittenrennen Alt St. Johann Nr. Schlittenname Total Rückstand 3er Schlitten 5 Wirbelwind Büchel Patrick, Bürzle Martin, Wolfinger Christian2 d'Luusbuaba Büchel Markus, Mül er Martin, Büchel Patrick3 Fladehüsli 7 Alpenkälber Eggenberger Hans, Baumgartner Daniel, Eggenbe
Johannes Kepler Univ. of Linz & Inst. of Problems of Chemical Physics of Russian: Fabrication of “green” organic field-effect transistors N. Marjanovic M. Irimia-Vladu and colleagues from the Johannes Kepler University of Linz & Institute of Problems of Chemical Physics of Russian present this work in the frame of the “green potentiality” of organic electr